Inloggen

Kritisch lezen: Een hulpmiddel voor vrije besluitvorming

Stel je voor dat je een artikel leest dat sterk in tegenspraak is met jouw overtuiging. Hoe reageer je als eerste? Ik raak onzeker en zoek naar wat daar waar kan zijn.
Eerst wil ik het niet geloven, maar ik lees verder.
Ik denk onmiddellijk aan tegenargumenten.
Ik voel afkeer en stop met lezen.
Het interesseert me - ik wil begrijpen hoe de auteur denkt.

In de tekst wordt een "studie" genoemd, maar de bron ervan wordt niet vermeld. Wat doe je? Ik zal proberen de informatie elders te verifiëren.
Ik betwijfel lichtjes de betrouwbaarheid, maar ik lees verder.
Ik negeer het - ik ben alleen geïnteresseerd in de hoofdgedachte.
Ik heb de neiging te geloven als de bewering logisch klinkt.
Ik begin voorzichtig te worden - manipulaties verbergen zich vaak juist hier.

Stel je voor dat de auteur van de tekst sterke emotionele uitdrukkingen gebruikt. Hoe komt dat op jou over? Ik zal voorzichtiger worden.
Onbewust laat ik me daardoor beïnvloeden.
Ik voel dat het om manipulatie gaat en het weerhoudt me ervan.
Het wekt sympathie of afkeer in mij op - afhankelijk van het onderwerp.
Ik concentreer me meer op feiten dan op de toon.

Bij het lezen van een tekst die zich voordoet als objectief, maar waarvan je een subtiele manipulatie voelt. Wat doe je? Ik analyseer waarin dat gevoel geworteld is.
Ik zeg tegen mezelf dat iedereen een mening heeft.
In mijn geest creëer ik een "tegen-tekst", alsof ik met de auteur in discussie ben.
Ik lees de tekst snel door en ga verder.
Ik ben enthousiast over het ontdekken van de verborgen bedoeling.

Wat betekent de zin "De mening van een expert is belangrijker dan persoonlijke ervaring" voor jou? Het hangt van de context af - soms wel, soms niet
Ik ben het er niet mee eens - persoonlijke ervaring is voor mij de basis.
Ik stem eerder in – experts zien dingen dieper
De zin provoceert me - ik overweeg wie de expert is en waarom.
Ik denk na hoe deze twee bronnen elkaar kunnen aanvullen.

Als je onzeker bent over een onderwerp en je ontdekt een artikel met een duidelijke mening, hoe gedraag je je dan? Ik neem het als één optie en zoek naar andere.
Ik laat me erdoor beïnvloeden, althans voor even.
Ik let op wie het artikel heeft geschreven en voor wie.
Ik voel eerder opluchting dat "iemand weet wat je denkt".
Ik sla het artikel op, maar ik weet nog niet wat ik ervan vind.

Als iemand tegen je zegt: "Je bent een zeer invloedrijk persoon, dus je zou alleen geverifieerde dingen moeten delen." Wat roept dat bij jou op? Verantwoordelijkheid en de wil om feiten grondiger te controleren
Twijfels over wat al "bevestigd" is
Gevoel van manipulatie – wie beslist wat juist is?
De motivatie om een bron van zekerheid voor anderen te zijn
Ik beschouw de verdeling van de wereld in "manipulatoren" en "verantwoordelijken" als een probleem.

Wanneer je een tekst tegenkomt die veel likes en positieve reacties heeft, maar er iets aan je niet klopt, hoe reageer je? Ik vraag me af of de meerderheid een blinde vlek kan hebben.
Ik zoek kritische opmerkingen - iemand heeft het zeker anders ervaren.
Ik betwijfel mijn waarneming - misschien ben ik gewoon "vreemd".
Ik maak me er niet druk om – de emotie van de meerderheid is vaak juist.
Ik erken de tegenstrijdigheid en laat deze open.

De auteur van de tekst erkent aan het begin een fout in zijn eerdere standpunt. Hoe reageer je daarop? Je wint daarmee mijn vertrouwen.
Ik ben benieuwd wat hem daartoe heeft geleid.
Ik voel sympathie en de bereidheid om verder te lezen.
Ik beschouw het als een retorische zet.
Ik begin voorzichtig te worden - misschien wil hij iets doordrukken.

Stel je voor dat iemand je een tekst aanbeveelt die hem "volledig veranderd" heeft. Wat is jouw reactie? Ik ben benieuwd wat zo sterk op hem inwerkte.
Sceptisch bereid ik me voor op overdreven beweringen.
Ik wil ontdekken wat er verandert in de lezer, niet alleen in de inhoud.
Ik zal me meer gaan concentreren op de taal dan op de inhoud.
Ik vraag me af of ik ook naar zulke "veranderings" teksten zoek.